W dniu 18 października 2023 r. czyli trzy dni po kluczowych dla Polski wyborach odbyło się w murach naszej Alma Mater (również on line) spotkanie studentów i absolwentów SGH z profesorem Leszkiem Balcerowiczem dotyczące tak ważnego tematu „Co dalej z Polską?” Spotkanie zostało zorganizowane przez Korporację HZ SGH oraz Fundację FOR. W spotkaniu w wypełnionej Auli IV w Gmachu Głównym SGH wziął udział JM Rektor SGH, prof. Piotr Wachowiak a szczególnie licznie stawili się absolwenci Wydziału Handlu Zagranicznego, którzy znali i pamiętali Profesora, gdy był Asystentem w Katedrze Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, m.in. w latach 70-tych. Profesor podzielił się ocenami co do sytuacji i wyzwań w Polsce po zwycięstwie demokratycznej opozycji, natomiast główną część ożywionego spotkania zajęło odpowiadanie na wiele pytań.
Było nam bardzo miło Państwa gościć. Zapraszamy do zapoznania się z całością nagrania oraz relacją z tak aktualnego wydarzenia: https://fb.watch/nQZcM3LCCN/
Według kluczowej osoby transformacji gospodarczej wdrażanej przy „wychodzeniu” z PRL okres ośmiu lat rządów PiS to okres regresu ustrojowego w zakresie praworządności, niezależności sądów, które były poddawane upartyjnianiu podobnie jak prokuratura. Regres dotknął także wyraźnie ustrój gospodarczy – wygląda, że doświadczenia socjalizmu nie wyleczyły wielu z choroby etatyzmu umożliwiającej wykorzystywanie własności państwowej do celów partyjnych, co PiS robił. Wśród krajów europejskich mamy najwyższy – po Turcji – udział mniej efektywnej własności państwowej, gdyż PiS nacjonalizował gospodarkę. Potrzebny jest nacisk społeczny by odpolitycznić gospodarkę ograniczając udział własności państwowej, która ją zatruwa.
Mamy najniższą – po Grecji – stopę inwestycji prywatnych, co jest wotum nieufności do rządzących. Mamy dwukrotnie wyższą inflację niż w strefie euro i nie da się tego szybko zniwelować. Adam Glapiński i RPP nie reagowała utrzymując niskie stopy procentowe przy wysokiej inflacji, a przed wyborami jeszcze je obniżała. Mamy narastający kryzys budżetowy a faktyczne wielkości zadłużenia są o wiele większe niż wykazywane przez rząd. Trzeba zmniejszyć ryzyko narastania kryzysu fiskalnego.
Rządy PiS pozostawiły Polsce opłakany stan finansów publicznych z ogromnymi wydatkami i zadłużeniem państwa oraz jeden z najwyższych wskaźników inflacji w Europie. Według autora reform wkraczamy w lepszy okres, który jednak będzie wymagać od rządu obecnej opozycji demokratycznej bilansowania wpływów i wydatków, w tym rozdmuchanych transferów socjalnych, co nie będzie łatwe wobec składanych pochopnie wyborczych obietnic. Trzeba by nowy rząd nie tylko pokazywał do czego doprowadziło 8 ostatnich lat, ale także rzetelnie przedstawiał realny wybór dla społeczeństwa – ograniczenie określonych wydatków albo podwyższanie podatków.
Profesorowi Balcerowiczowi bardzo brakuje zapowiedzi odpolitycznienia gospodarki poprzez zmiany własnościowe, czyli prywatyzację i zapewnienie zwiększenia konkurencji. Profesor ubolewa m.in. nad 70% udziałem Orlenu w rynku paliw, ale szczególnie nad obniżeniem wieku emerytalnego z jego dalekosiężnymi skutkami dla zadłużenia państwa i możliwości rozwojowych. To obniżenie wieku emerytalnego przez PiS nazwał nieodpowiedzialnym.
Warunkami niezbędnymi demokracji jest wolny rynek, praworządność i wolne media. Populizm i zła polityka objawia swoje koszty po kilku latach – za Gierka mieliśmy wzrost PKB, ale skończyliśmy z inflacją i pustymi półkami. Końcówka PRL to hiperinflacja. Obecnie dla odzyskania zdrowych fundamentów gospodarczych nie ma już pola na kontynuowanie wzrostu wydatków publicznych i wzrost długu.
Prof. Balcerowicz ma nadzieję na szybkie przywrócenie praworządności, bliską współpracę z UE oraz odpartyjnienie zawłaszczonej przez PiS Telewizji Polskiej, tak by stała się prawdziwą telewizją publiczną, która m.in. będzie rzetelnie informować. Przecież aż 30% ludności ma jedynie dostęp do TVP a należy spodziewać się prób przerzucania skutków swojej nieodpowiedzialnej polityki na nową władzę.
Spytany co jest by zrobił najpierw gdyby miał taką władzę jak kiedyś przy transformacji powtórzył, że najważniejsze jest uzdrowienie finansów publicznych oraz wprowadzanie w życie odpolitycznienie gospodarki, tj. prywatyzacja Rozliczenia są oczywiście także ważne.
Nie przewiduje problemów nie do przejścia z usunięciem państwa bezprawia czyli reformą wymiaru sprawiedliwości, odzyskaniem mediów publicznych. Najważniejszym testem nowej władzy będzie polityka wobec gospodarki.
Wykreowane przez politykę PiS problemy stworzyły pole dla nękającej stagflacji – jednoczesnej uporczywej inflacji i niskiego wzrostu gospodarczego, czyli stagnacji. Kontynuacja dotychczasowej polityki grozi właśnie stagflacją.
